Rodzice dzieci z plagiocefalią często zadają sobie pytania: dlaczego główka mojego dziecka ma taki kształt? Czy to może mieć wpływ na jego rozwój? Jakie są możliwości leczenia? Plagiocefalia deformacyjna to schorzenie, które objawia się asymetrycznym kształtem czaszki i może być związana z różnymi zaburzeniami w organizmie dziecka. Choć dokładne przyczyny powstawania plagiocefalii nie są jeszcze w pełni poznane, specjaliści wskazują na szereg czynników ryzyka, które mogą przyczynić się do rozwoju tej deformacji.
Przyczyny plagiocefalii
Podczas porodu głowa noworodka poddawana jest znacznym siłom, które mogą wpływać na jej kształt. Czynniki wewnątrzmaciczne oraz okołoporodowe odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu się czaszki. Noworodki przychodzą na świat z częściowo chrzeěstnymi elementami czaszki, co pozwala na ich dopasowanie do wąskiego kanału rodnego i szybki rozwój mózgu w pierwszych miesiącach życia. Miękkie obszary na głowie, zwane ciemiączkami, z czasem zrastają się, tworzy się dojrzała struktura kostna.
Przyczyną deformacji często bywa przedłużone leżenie dziecka na plecach bez zmiany pozycji. Zmniejszona ruchomość szyi i głowy, wywołana czynnikami neurologicznymi, mięśniowo-powięziowymi lub wrodzonymi wadami, może nasilać ryzyko asymetrii czaszki. Ponadto czynniki takie jak trudny poród, małowodzie, ciąża bliźniacza, czy użycie narzędzi porodowych, mogą mieć znaczenie etiologiczne.
Typy plagiocefalii
Plagiocefalię można podzielić na dwie główne kategorie: synostotyczną i niesynostotyczną.
- Typ synostotyczny wynika z przedwczesnego zrastania się szwów czaszki, prowadąc do kraniosynostozy. Może wpływać na rozwój poznawczy i emocjonalny dziecka.
- Typ niesynostotyczny, zwany pozycyjnym, to wynik zewnętrznych sił wpływających na kształt czaszki w pierwszym roku życia. Ten wariant występuje u około 20% niemowląt i zazwyczaj niesie ze sobą odwracalne skutki kosmetyczne oraz funkcjonalne.
Znaczenie profilaktyki
Kluczową rolę w zapobieganiu plagiocefalii odgrywa odpowiednia profilaktyka. Zaleca się regularne zmienianie pozycji dziecka podczas snu, trzymania i zabawy. Istotne jest też korzystanie z odpowiednich poduszek korekcyjnych oraz zachęcanie dziecka do leżenia na brzuszku, co wspiera rozwój mięśni szyi i pleców. Obawa rodziców przed zespołem nagłej śmierci łóżeczkowej, prowadzi jednak często do zbyt długiego utrzymywania niemowląt w jednej pozycji, co sprzyja deformacjom czaszki.
Leczenie osteopatyczne plagiocefalii
Osteopatia oferuje skuteczne metody terapeutyczne dla dzieci z plagiocefalią deformacyjną. Terapia koncentruje się na poprawie ruchomości struktur czaszkowych, zmniejszeniu napięcia tkanek i regulacji układu nerwowego. Osteopaci stosują techniki takie jak:
- terapia systemu czaszkowo-krzyżowego,
- uwalnianie membran wewnątrzczaszkowych,
- dekompresja struktur czaszki,
- praca na połączeniu głowy i szyi.
Ponadto terapia obejmuje zalecenia dla rodziców dotyczące odpowiedniego noszenia, karmienia i układania dziecka. Celem osteopatii jest nie tylko korekcja kształtu czaszki, ale także wpływ na przyczyny deformacji oraz poprawa funkcji neurorozwojowych.
Wczesna diagnoza i interwencja są kluczowe w leczeniu plagiocefalii. Zalecenie, że „dziecko z tego wyrośnie”, może prowadzić do poważnych komplikacji w dalszym życiu.
Alternatywne metody leczenia
W przypadkach zaawansowanej plagiocefalii stosuje się kaski korekcyjne, szczególnie skuteczne u dzieci w wieku od 4 do 12 miesięcy. Terapia kaskami wymaga noszenia ich przez większość doby, co jest wymagające, ale przynosi dobre rezultaty. W przypadku kraniosynostozy konieczne bywa leczenie operacyjne, decyzje o takim kroku podejmowane są przez neurochirurga po szczegółowych badaniach.
Wpływ osteopatii na przyszłość dziecka
Kompleksowe podejście terapeutyczne obejmujące osteopatię, ćwiczenia domowe i współpracę z innymi specjalistami pozwala na skuteczną korekcję plagiocefalii. Tym samym zmniejsza się ryzyko przyszłych problemów w systemie czaszkowo-żuchwowo-gnykowym oraz neurorozwojowych, co pozytywnie wpływa na jakość życia dziecka w dorosłości.
