Kolano skoczka to powszechna dolegliwość, która dotyka osoby aktywnie uprawiające sport, szczególnie te dyscypliny, które wymagają częstych skoków, takich jak siatkówka, koszykówka czy skoki wzwyż. Problem ten wynika z powtarzających się mikrourazów, do których dochodzi podczas lądowania po skoku.
Tendinopatia kolana, bo tak również określana jest ta dolegliwość, objawia się przewlekłym stanem zapalnym w obrębie przyczepu ścięgna mięśnia czworogłowego uda do rzepki. W wyniku przeciążeń związanych z ekscentrycznym obciążeniem ścięgna, siły działające na to miejsce mogą przekraczać dziesięciokrotność masy ciała, co znacznie obciąża strukturę więzadła.
Przyczyny kolana skoczka
Przyczyny tej dolegliwości można podzielić na dwie główne grupy: czynniki zewnętrzne i wewnętrzne.
Czynniki zewnętrzne:
- Zwiększona częstotliwość treningów.
- Treningi na twardych, nieabsorbujących wstrząsów nawierzchniach.
- Brak odpowiedniej rozgrzewki przed intensywnymi ćwiczeniami.
Czynniki wewnętrzne:
- Waga i wzrost zawodnika, co wpływa na siłę działającą na stawy.
- Zaburzenia biomechaniki ruchu w stawach kończyn dolnych.
- Ograniczona siła i elastyczność mięśni dwugłowego i czworogłowego uda.
Badania wykazują, że mężczyźni są dwukrotnie bardziej narażeni na kolano skoczka niż kobiety, a zawodowi koszykarze stanowią grupę najwyższego ryzyka. U rekreacyjnych sportowców dolegliwość ta najczęściej dotyczy siatkarzy.
Objawy kolana skoczka
Głównym objawem kolana skoczka jest ból zlokalizowany w przedniej części kolana, w obrębie więzadła rzepki. Ból może mieć różne nasilenie, w zależności od stopnia zaawansowania tendinopatii:
- Ból pojawia się tylko po intensywnym treningu.
- Ból występuje przed i po treningu, ale znika po rozgrzewce.
- Ból podczas treningu uniemożliwia jego kontynuację.
- Ciągły ból, niepowiązany z aktywnością fizyczną, może wskazywać na zerwanie więzadła.
Inne symptomy to obrzęk, bolesność przy ucisku i pogrubienie ścięgna. W zaawansowanych przypadkach można zaobserwować trzeszczenia w stawie.
Diagnostyka kolana skoczka
Rozpoznanie kolana skoczka opiera się na wywiadzie lekarskim, ocenie czynników ryzyka i badaniach obrazowych:
- Rezonans magnetyczny (MRI): Pozwala na ocenę struktury ścięgna, wykrycie pęknięć czy obecności płynu wokół więzadła.
- Ultrasonografia (USG): Uwidacznia zmiany w strukturze ścięgna oraz hipoechogeniczne obszary związane z jego degeneracją.
- Power Doppler: Wykrywa wzmożone unaczynienie, czyli neowaskularyzację, która często towarzyszy stanom zapalnym.
Leczenie kolana skoczka
Leczenie kolana skoczka może być zachowawcze lub operacyjne, w zależności od zaawansowania dolegliwości.
Metody zachowawcze:
- Fizjoterapia: Wykorzystuje techniki takie jak krioterapia, ultradźwięki, fala uderzeniowa czy laseroterapia. Kinezyterapia z treningiem ekscentrycznym stymuluje regenerację ścięgna.
- Farmakoterapia: Stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) przynosi ulgę w bólu, ale jest rozwiązaniem tymczasowym.
- Terapie iniekcyjne: Ostrzykiwanie osoczem bogatopłytkowym (PRP), kwasem hialuronowym lub krwią autologiczną wspiera procesy regeneracyjne.
- Taping i stabilizacja: Naklejanie plastrów kinesiotapingowych oraz użycie opasek podrzepkowych redukuje ból i obrzęk.
Leczenie operacyjne: Jeśli terapia zachowawcza nie przynosi rezultatów w ciągu 6 miesięcy, konieczna może być interwencja chirurgiczna. Zabiegi polegają na nawiercaniu ścięgna i przecinaniu troczków rzepki.
Rehabilitacja
Proces rehabilitacji przebiega w trzech fazach:
- Redukcja bólu: Izometryczne ćwiczenia wzmacniające mięśnie w zakresie tolerancji na ból.
- Trening progresywny: Zwiększanie siły mięśniowej i mocy, wprowadzanie ćwiczeń ekscentrycznych.
- Podtrzymanie: Kontynuacja treningów oraz edukacja w zakresie bezpiecznego obciążania kończyny dolnej.
Zapobieganie
Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia kolana skoczka, warto zadbać o:
- Odpowiedni rozkład treningów, by umożliwić regenerację.
- Rozgrzewkę przed każdą aktywnością fizyczną.
- Dobrą technikę wykonywania ćwiczeń.
- Unikanie treningów na twardych nawierzchniach.
Kolano skoczka to schorzenie, które wymaga kompleksowego podejścia diagnostycznego i terapeutycznego. Dzięki wcześniejszemu wykrywaniu problemu oraz odpowiedniej profilaktyce można zminimalizować jego wpływ na codzienne życie i sportową aktywność.
